Arabia Saudite po vazhdon të mohojë përfshirjen e saj në zhdukjen e gazetarit dhe kritikut të shquar të Arabisë, Jamal Khashoggi, i cili për herë të fundit është parë të hynte në konsullatën saudite në Stamboll më 2 tetor.

Hetuesit turq pohojnë se Khashoggi u vra në konsullatë gjatë një operacioni të planifikuar nga udhëheqja saudite.

Qeveria saudite ka mohuar pretentimet, duke i quajtur ato të pabaza.

Por zhdukja e Khashoggi, një banor i SHBA dhe kontribues i shpeshtë i Ëashington Post, ka ngritur alarmin ndërkombëtar dhe tërhoqi vëmendjen e botës edhe një herë mbi mospajtimet e vazhdueshme në mbretërinë islame.

Polemikat dhe shqetësimi që pasojnë theksojnë një seri më të gjatë të krizave të politikës diplomatike dhe të jashtme që do rrisin rrezikun politik në vend.

“Udhëheqja saudite nuk ka vlerësuar me saktësi rreziqet e ndërmarra mbi politikat e saj të ndryshme”, tha Ayham Kamel, kreu i praktikës për Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut në grupin e konsultimit për rrezikun politik, Eurasia Group, gjatë kësaj jave.

Mediat dhe bashkësia ndërkombëtare ka të ngjarë të nxjerrin lidhjen mes krizës së tanishme dhe rasteve të profilit të lartë, duke përfshirë edhe  duke përfshirë atë të Kryeministrit libanez Saad Hariri në Riad dhe rrumbullakimin e disa biznesmenëve dhe rojeve të pasura saudite në Ritz Carlton, të dyja prej të cilave titujt e dominuar në vjeshtën e vitit të kaluar.

Ndërkohë sauditët kanë këmbëngulur që të mos luajnë faull, duke theksuar në vend dëshirën e monarkisë për të luftuar korrupsionin dhe për të siguruar stabilitet në mbretëri.

“Një pjesë e madhe e makinës së modernizimit në mbretëri varen nga rritja e besimit në qëndrueshmërinë e planit të tranzicionit ekonomik”, shkroi Kamel. “Në këtë pikë, Arabia Saudite do të duket tepër sfiduese për të përmbajtur krizën në zhvillim, pasi besimi në tregimin e qeverisë do të jetë i kufizuar. Udhëhqeja saudite duhet të paraqesë prova të verifikueshme për të demonstruar se nuk është e implikuar në këtë rast”.

Në një intervistë për Bloomberg, Princi i Kurorës saudite Mohammed bin Salman tha se hetuesit turq do të lejohen që të kërkojnë brenda konsullatës, duke shtuar se “ne nuk kemi asgjë për të fshehur”.

Kameli parasheh që asetet e tregtueshme të Arabisë vijnë nën presion dhe emetimet e reja të obligacioneve të vlerësuara me konsideratë të rreziqeve të reja nëse situata përkeqësohet dhe Rijadi nuk arrin të sigurojë një mbrojtje bindëse.

Që nga data 2 tetor, data e zhdukjes së Khashaggi, indeksi në vend ka rënë për më pak se 2 përqind.

Ndikimi i mëtejshëm mund të varet pjesërisht nga përgjigjja e SHBA-së – e cila ka të ngjarë të jetë minimale, duke parë marrëdhënien e ngrohtë midis administratës së Donald Trump dhe Rijadit.

“Veprimi i SHBA-ve duket se nuk ka gjasa që Arabia Saudite të mbetet një aleat rajonal dhe marrëdhëniet personale mes Trump dhe Mohammed bin Salman janë aq të mira” tha Timothy Ash, strateg i lartë i tregjeve në zhvillim në Bluebay Asset Management.

Departamenti i Shtetit ka shprehur “shqetësimin” për vendndodhjen e gazetarit, duke kërkuar transparencë dhe hetim mbi rastin.

Kjo ndodhi vetëm pak javë pas një shpërthimi të hapur diplomatik që shpërtheu mes Arabisë Saudite dhe Kanadasë, e cila përes mediave sociale ka kritikuar burgimin e aktivistëve të të drejtave të grave në mbretëri dhe duke kërkuar lirimin e tyre.

Mbretëria e tronditur dëboi ambasadorin kanadez, tërhoqi investimet e veta kanadeze dhe ka shkurtuar lidhjet tregtare me vendin, duke thënë se “ata duhet të qëndrojnë jashtë çështjeve të saj”.

“Ne jemi duke kërkuar gjithçka,” tha Trump kur u pyet nëse ai po kërkonte informacion nga sauditët. “Ne duam të shohim se çfarë po ndodh. Është një situatë shumë serioze për ne dhe për këtë Shtëpinë e Bardhë … Ne duam të arrijmë në fund të saj”.

Ai tha se ai dhe bashkëshortja e tij, Melania, presin që së shpejti të ftojnë Cengiz në Shtëpinë e Bardhë. “Njerëzit e panë atë të hyjë dhe nuk e ka parë atë të dalë, do ta shohim shumë seriozisht, është një gjë e tmerrshme”, tha Trump.

“Kjo është një situatë e keqe. Nuk mund ta lejojmë këtë të ndodhë, as gazetarëve, askujt. Nuk mund ta lejojmë që kjo të ndodhë”.

Megjithatë, shumica mendojnë se këto pretendime janë një reagim i tepruar dramatik. Ali Shihabi, një shtetas saudit dhe themelues i Fondacionit Arabia, një qendër kërkimore e bazuar në Uashington, D.C, me të cilën ka lidhje të ngushta me mbretërinë, përshkroi kritikat si të bazuara në “thashetheme spekulative”. Duke diskutuar zhdukjen e Khashoggi dhe akuzën turke, ai tha në Tëitter se “turqit nuk janë një parti neutrale” dhe se historia “thjesht nuk ka kuptim”.

Pasojat e mëtejshme do të varen nga ajo që do të nxjerrin hetimet, por rasti vjen në një pikë kritike, pikërisht në vitin që u bënë një sërë reformash në mbretëri, e cila po synon diversifikimin dhe liberalizimin e ekonomisë saudite.

Megjithatë, rasti nuk ka të ngjarë që të kërcënojë familjen mbretërore dhe nuk ka të ngjarë që të ndikojë në vijën e planifikuar të trashëgimisë që do të shihte princin e kurorës të merrte sundimin e mbretërisë pas babit të tij, Mbretit Salman.

“Edhe pse ky nuk është incidenti i parë i një rrëmbimi të një disidenti saudit, ndarjet në familjen al-Saudite e bëjnë këtë shembull më të ndjeshëm”, tha Kamel. /CNBC/Përktheu:/Arbresh.info/